Steven Raaijmakers

In mijn vorige blog claimde ik dat de wetenschap hot is. Daarnaast hebben we tijdens het laatste decennium haast een rotsvast vertrouwen in die wetenschap . We vertrouwen het meer dan de krant, de Tweede Kamer en de rechtspraak. Deze populariteit en betrouwbaarheid van wetenschap zien we terug in ons taalgebruik als we iemand proberen te overtuigen van een claim. Een veel gehoorde opmerking tijdens een discussie is dan ook: "Ja, maar wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat...". Waarna de discussie tot een abrupt einde komt, maar waarin je geen steek verder gekomen bent.  Ook in mijn eigen schrijfsels kom ik dit type taalgebruik tegen. Het is verleidelijk om dit soort krachttaal te gebruiken als je mensen probeert te overtuigen. Het is effectief zonder dat je de achterliggende redeneringen hoeft te geven. Daarom is het belangrijk om stil te staan hoe wij over de wetenschap praten en wat voor beeld dat van de wetenschap creëert. Geen eindeloze semantische discussie,...

Wetenschap is hot. Drommen van mensen gaan op hun zondagmiddag vrijwillig in de schoolbanken (dan wel van die comfortabele theaterbanken) zitten om een uur lang te luisteren naar een wetenschapper. Ook ik doe er gewillig aan mee. In de Stopera ben ik wezen kijken naar een gesprek tussen Richard Dawkins en Lawrence Krauss. Gebiologeerd door de boeken van beide heren vond ik het interessant om hen in levenden lijve te horen spreken. Ook in de media kunnen we niet om de wetenschap heen. Wekelijks (of misschien zelfs dagelijks) zien we wetenschappers aanschuiven op televisie om over hun werkveld te komen vertellen. Deze populariteit is uiteraard toe te juichen, maar zou die populariteit niet ook een keerzijde kunnen hebben? Als we kijken naar wie er beschikbaar is voor dit type lezingen, zien we dat dit vaak hoogleraren zijn die enorm goed kunnen spreken en het publiek meenemen in hun verhaal. We genieten van hun indrukwekkende verhalen. Het lijkt bijna alsof er een relatie bestaat tuss...

Deze week kwam ik op Facebook een aankondiging tegen van een Max Masterclass door hoogleraar Erik Scherder. Daarin legt hij uit hoeveel baat vooral onderpresterende leerlingen hebben aan beweging. Aan de hand van een studie legt hij uit dat deze leerlingen meer leren wanneer zij tussendoor kunnen bewegen. Onder de aankondiging regende het complimenten voor de hoogleraar, zoals hieronder te zien is. Eén persoon reageert "Zo simpel en zoveel resultaat!", een ander vindt het "Geweldig wat het doet!". Dat klinkt natuurlijk fantastisch. Maar fantastische claims kunnen soms te mooi om waar te zijn. Daarom beslo ot ik de studie die Scherder in de aankondiging beschrijft eens beter te bekijken. Wat Scherder claimt dat de studie zegt Op het grote scherm achter Scherder heeft hij een figuur geprojecteerd uit een studie van Eric Drollette en collega's uit 2014 . Scherder legt ons uit wat we zien. De bovenste twee plaatjes "zijn de kinderen nog in rust,  er i...

Leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs hebben het erg druk. Naast de dagelijkse lessen (en de voorbereiding daarvan) moet er administratie bijgehouden worden en moet er nog nagekeken worden. Onder het mom van Leven Lang Leren verwachten wij (net als van andere professionals) dat leerkrachten zich blijven bijscholen. Daar staan zij over het algemeen heel positief tegenover. Zij willen graag bijleren over hun vak om zo hun leerlingen nog beter les te kunnen geven. Maar wordt er wel kritisch gekeken naar wat er zoal aan bijscholing beschikbaar is? Wordt het niveau van dit aanbod op een of andere manier getoetst? Ik zocht op een uiterst onsystematische manier naar wat er zoal beschikbaar is en lichtte er een aantal pseudowetenschappelijke trainingen/cursussen voor leerkrachten/docenten uit.   Tijd en geld Allereerst, waarom is het eigenlijk een probleem als mensen geld besteden aan dingen die niet waar zijn of deels waar zijn? Als dit je eigen geld is, ga vooral ...

Kurkuma: Wondermiddel of gewoon een wortel? Een panacea in de keukenkast Het zou zo maar kunnen dat je een waar wondermiddel in de keukenkast hebt staat. Als we in ieder geval de vele berichten over kurkuma op gezondheidswebsites mogen geloven. Zo lezen we op WantToKnow.nl dat de geelwortel kan helpen bij sommige vormen van kanker, diabetes, depressies, leverziekten, reuma, en overgewicht. Healthwatch.nu meldt dat kurkuma "ongeveer 100 keer minder giftig is dan chemotherapie" en effectiever is "bij de bestrijding van kankerstamcellen". Op thetruthaboutcancer.com lezen we dat het de groei van kankervellen stopt. Kanker lijkt tot dusver de meest genoemde toepassing te zijn van de geelwortel, maar mens-en-gezondheid.infonu.nl weet ons te melden dat ook Alzheimer tot de toepassingen behoort. Maar dit soort berichtgeving is niet alleen te vinden op websites met meer alternatief gedachtegoed. Ook de Volkskrant doet een duit in het mandje in een interview met...

Deliberate Vagueness Source: Wikipedia.org Obscurantism: a new defense mechanism? Usually pseudoscience is criticized because of its blatant falsehoods and absurd claims. But some of these ideas have peculiar properties that make them harder to criticize. In this blog post I will examine one of those properties that I think is the worst (i.e. has the biggest impact). That property is the vagueness of the idea that is proposed (or simply obscurantism). I will pose that (I) this is a very smart adaptation for ideas to have and (II) it makes it harder to oppose. What is obscurantism? To illustrate what obscurantism is, I will use two examples of pseudoscience: one with very precise claims and one that obscures its claims by using, among other techniques, vague language and sciencey-sounding words. Creationism is the most used exemplar of pseudoscience. It is the idea that the earth is created in six 24-hour days and that it is about 6,000 years old (this ...

The Galileo Fallacy What is the Galileo Fallacy? People defending an extraordinary claim often refer to their heroes as modern-day Galileos. The argument comes in different forms and sounds a bit like this: "He is being persecuted by the establishment, just as Galileo found himself opposed by the establishment ".  Most of the instances of this argument are actually fallacies, as I will attempt to show. High dilutions I will first show that defenders of the following case  invoke the Galileo Fallacy and then I will show how it is not comparable to the case of Galileo (using a bit of a Bayesian perspective).  The case is that of Jacques Benveniste and his claim to fame within the homeopathy community. As you perhaps know, homeopathic 'remedies' are so diluted that they physically do not contain any element of the diluted substance. So there is actually nothing in it (pun intended). Jacques Benveniste published an article in Nature in 1988 cl...