Fantastische claims

Kurkuma: Wondermiddel of gewoon een wortel?

Een panacea in de keukenkast

Het zou zo maar kunnen dat je een waar wondermiddel in de keukenkast hebt staat. Als we in ieder geval de vele berichten over kurkuma op gezondheidswebsites mogen geloven. Zo lezen we op WantToKnow.nl dat de geelwortel kan helpen bij sommige vormen van kanker, diabetes, depressies, leverziekten, reuma, en overgewicht. Healthwatch.nu meldt dat kurkuma "ongeveer 100 keer minder giftig is dan chemotherapie" en effectiever is "bij de bestrijding van kankerstamcellen". Op thetruthaboutcancer.com lezen we dat het de groei van kankervellen stopt. Kanker lijkt tot dusver de meest genoemde toepassing te zijn van de geelwortel, maar mens-en-gezondheid.infonu.nl weet ons te melden dat ook Alzheimer tot de toepassingen behoort. Maar dit soort berichtgeving is niet alleen te vinden op websites met meer alternatief gedachtegoed. Ook de Volkskrant doet een duit in het mandje in een interview met oncoloog Casper van Eijck. De arts bejubelt de fantastische anti-tumor effecten van kurkuma en claimt dat het beter werkt bij alvleesklierkanker dan chemo-therapie. 

PAINS in the ASSay

Waar komt deze hosanna-stemming nu eigenlijk vandaan? Het stofje uit de geelwortel waaraan al deze eigenschappen worden toegedicht is de molecuul curcumine. Wanneer er getest wordt op medicinale werking van stofjes leveren proeven met curcumine vaak positieve resultaten op. Dat zorgt natuurlijk voor enthousiaste reacties bij de onderzoekers die naarstig op zoek zijn naar nieuwe medicijnen. Wat nu blijkt, uit een overzichtsstudie in het Journal of Medicinal Chemistry, is dat dit allemaal verspilde moeite en tijd zou kunnen zijn (om maar niet te spreken van al het geld). Hoe kan dit nou gebeuren? Dat heeft iets te maken met de eigenaardige chemische eigenschappen van de molecuul. Curcumine schijnt één van de PAINS (pan-assay interference compounds) te zijn. Dit is een groep van moleculen die de reputatie hebben dat zij medicijnproeven nogal eens in de war gooien. Curcumine zal het in een medicijnproef doen laten lijken alsof het een medicinale werking heeft, terwijl dit eigenlijk niet zo is. Het zorgt dus voor vals-positieven. In het plaatje hieronder zie je nog meer van dit soort PAINS in the ASSay die tot valse hoop kunnen leiden. Tot dusver heeft geen enkele dubbel-blinde studie met curcumine een positief resultaat opgeleverd.

Pillen niet natuurlijk?

Een veel gehoord argument om dit soort alternatieve middelen te willen gebruiken in plaats van pillen is dat het natuurlijk zou zijn en dus beter. Naast dat dit argument geen hout snijdt, zijn er vele middelen die we alleen in pil-vorm kennen die een zeer natuurlijke origine hebben. Zo werd het bekende aspirientje gewonnen uit wilgenbast. Dan moet je wel de salicine uit de bast omzetten in salicylzuur en vervolgens weer in acetylsalicylzuur, maar dan heb je wel precies het aspirientje dat je bij de drogist kan halen. Het is dus zeker nuttig om naar de natuur te kijken om inspiratie op te doen voor nieuwe geneesmiddelen. Al is het daarna prima om het gesynthetiseerde pilletje te nemen in plaats van op een stuk bast te gaan sabbelen.

Zoals altijd verwoordt Tim Minchin het weer eens beter in zijn gedicht Storm. Daarom hieronder een klein stukje daaruit.

“

Tim Minchin - Storm

So you don't believe
In ANY Natural remedies?”

“On the contrary actually:
Before we came to tea,
I took a natural remedy
Derived from the bark of a willow tree
A painkiller that's virtually side-effect free
It's got a weird name,
Darling, what was it again?
Masprin?
Basprin?
Asprin!
Which I paid about a buck for
Down at my local drugstore.